Gerardus Vossius

Ysgolhaig a diwinydd Iseldiraidd oedd Gerardus Vossius (; 1577 – 19 Mawrth 1649).

Ganwyd ger Heidelberg i rieni Iseldiraidd. Gweinidog Protestanaidd o'r enw John Voss oedd ei dad, ac yn ôl defod yr amseroedd, rhoes derfyniad Lladinaidd i'w enw, ac o blegid hynny, mabwysiadodd ei fab ef hefyd. Dychwelodd y teulu i Holand ym 1578, ac ymsefydlasant yn Dordrecht, lle yr aeth Vossius i'r ysgol. Wedi hynny, enwogodd ei hun ym Mhrifysgol Leiden, a phan yn 22 oed fe ddychwelodd i Dordrecht i gymryd swydd prifathro yn yr ysgol yno. Priododd yn fuan wedi hyn, ond bu farw ei wraig ym 1607, gan adael ar ei hôl dri o blant. Priododd yntau eilwaith yn ystod yr un flwyddyn, a bu ganddo o'i ail wraig ddau o feibion a phump o ferched. Nid ymddengys i Vossius gyhoeddi nemawr yn y rhan boreuaf o'i fywyd, ond yr oedd yn adnabyddus ymysg ei gydwladwyr fel ysgolhaig a diwinydd, ac y mae ei gwbl ymroddiad i fywyd o efrydiaeth yn dyfod i'r golwg yn eglur oddi wrth y ffaith na oddefai efe un amser i gyfaill fod gydag ef am fwy na chwarter awr ar y pryd.

Ym 1614, penodwyd ef yn brifathro yng ngholeg diwinyddol Leiden, a thra'n gweinyddu yn y swydd hon, cyhoeddodd ei waith ar Belagiaeth, ''Historiæ de controversiis quas Pelagius eiusque religuiæ moverunt'' yn 1618 (mae copi o'r testun yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Aberystwyth). Yn y gwaith hwn, ysgrifenai am yr Arminiaid mewn tôn amddiffynnol, a thrwy hynny, tynodd arno ei hun ŵg dosbarth mawr o'r clerigwyr Iseldiraidd, yr hyn a achosodd iddo ef gael ei amddifadu o'r swydd o athro diwinyddol a'i chyflog. Tynodd y gwaith hwn sylw yn Lloegr, a gwnaed rhyw gymaint o'i golled i fyny drwy iddo gael ei benodi i swydd gan yr Archesgob Laud, ddygodd iddo ganpunt yn y flwyddyn, heb fod yn angenrheidiol iddo breswylio allan o'r Iseldiroedd. Yn ei lyfr ''De Historicis Latinis'', a gyhoeddwyd ym 1627, galwodd yn ôl y golygiadau y rhoddodd efe gyhoeddusrwydd iddynt, ac ymheddychodd â'r eglwys. Ym 1633, penodwyd ef yn athro hanesyddiaeth ym mhrifysgol newydd Amsterdam, lle yr ymddengys iddo ymrodi i gwblhau ei brif weithiau. Ymysg y rhai pwysicaf ohonynt mae ''Aristarchus sive de Arte Grammatica'', ''De Historicis Gracis'', ''Commentariorum Rhetoricorum'', a ''De Veterum Poetarum Temporibus''. Ym 1649, fel yr oedd efe yn esgyn i fyny ysgol yn y llyfrgell i estyn llyfr, torodd dano, a chwympodd yntau dan y silffoedd a'r llyfrau, a bu farw o'r herwydd yn 72 oed.

Mae ei bum mab, Denis, Francis, Gerard, Mathew, ac Isaac, yn adnabyddus fel awduron. Darparwyd gan Wikipedia